چند وقت پيش گزارشي ديدم از يك دكتر جامعه‌شناس يهودي كه 9 سال بعد از انقلاب در ايران بوده تا منفذهاي نفوذ به هويت ايراني را بررسي كند. وي سه عامل اصلي فرهنگي ما را «فرهنگ عزاداري امام حسين»، «انتظار و مهدويت» و «عرفان خاص شيعي» ارزيابي مي‌كند. در مورد تك‌تك اين موارد توضيح مي‌دهد؛
در مورد عزاداري امام حسين مي‌گويد ويژگي اصلي اين مراسم غيردولتي و كاملا مردمي بودن آن است و تمام هزينه آن از خود مردم تامين مي‌شود، حتي عده‌اي هستند كه ماليات شرعي(خمس) خود را نمي‌دهند اما براي اين مراسم نذر مي‌كنند. او مي‌گويد در اين مجالس معمولا يك نفر براي آنها دستورات ديني را بيان مي‌كند. يك انديشمند هم فلسفه قيام و شهادت امامشان را با توجه به مسائل روز براي آنها بيان مي‌كند. بعد هم يك خواننده ـ به تعبير او ـ با اشعار حماسي احساسات مردم را به انديشه‌هايي كه فراگرفته‌اند پيوند مي‌زند.
قضيه مفصل است اما خلاصه مي‌گويم اين جامعه‌شناس يهودي در نهايت مي‌گويد ما با توجه به ويژگي غيردولتي اين برنامه نمي‌توانيم جلوي آن را بگيريم، بلكه بايد با مدل جديدي آنها را ترويج كنيم و پيشنهاد مي‌دهد كه
قالب‌هاي هيات‌ها را بزرگ كنيم تا آنها فكر كنند خيلي براي امامشان ابراز ارادت كرده‌اند، اما در واقع كاري نكرده‌باشند، به جاي اينكه چهار نفر در گوشه اتاقي مجلسي تشكيل دهند و در آن مجلس چهار نفر شهادت طلب تربيت شوند، جلسه‌اي با چهارهزار جوان تشكيل دهند اما يك نفر ظلم ستيز هم از آن مجلس درنيايد، فقط عشق و حال باشد.
براي رسيدن به اين هدف هم مي‌گويد بايد به دنبال جواناني باشيم كه طالب شهرت هستند؛ روي اشعار و آهنگ‌هاي آن كار كنيم و حتي الامكان جلسات آنها را از عالمان و انديشمندان خالي كنيم و با واسطه از آنان حمايت مالي كنيم. در نتيجه در نسلهاي آينده جواناني خواهيم داشت كه خيال مي‌كنند مانند پدرانشان خيلي حسيني هستند، اما حسيني واقعي نيستند، ظلم ستيز نيستند...
چند سال است كه خيلي‌ها تذكر مي‌دهند، اما با كسي گوش نمي‌دهد، تا جايي كه رهبر انقلاب مجبور شدند مداحان را جمع كردند و بعد از تمجيد از ذاكران مخلص و بامعرفت، با ذكر مصاديق انحراف به شدت به آنها توپيدند تا جايي كه صداوسيما مجبور شد نزديك به 40 دقيقه از اين سخنان را سانسور كند.
مصاحبه خواندني با حجت الاسلام مهدوي(بيات)
